Günümüzde teknolojinin de etkisiyle artış gösteren ve mağdurlar üzerinde derin psikolojik etkiler bırakan "stalking" eylemleri, 27 Mayıs 2022 tarihinde Türk Ceza Kanunu'nda yapılan değişiklikle özel bir suç olarak tanımlanmıştır. Artık "kişilerin huzur ve sükununu bozma" suçundan daha ağır yaptırımlara bağlanan ısrarlı takip suçu (TCK Madde 123/A), mağdurlara önemli bir hukuki koruma kalkanı sağlamaktadır.
Bursa'da faaliyet gösteren Güler Hukuk Bürosu olarak, bu önemli ve yeni düzenlemenin ne anlama geldiğini, suçun hangi eylemleri kapsadığını, cezai yaptırımlarını ve güncel Yargıtay içtihatlarını sizler için bu kapsamlı rehberde derledik. Türkiye'nin dört bir yanındaki vatandaşlarımızı hakları konusunda bilgilendirmeyi hedeflerken, Bursa'daki ofisimiz sayesinde yerel müvekkillerimize yüz yüze görüşme ve danışmanlık hizmeti vererek kolay ve hızlı hukuki çözümler sunuyoruz.
Israrlı Takip Suçu Nedir? (TCK Madde 123/A)
Türk Ceza Kanunu'nun 123/A maddesi, ısrarlı takip suçunu şu şekilde tanımlamaktadır:
"Israrlı bir şekilde; fiziken takip etmek ya da haberleşme ve iletişim araçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişileri kullanarak temas kurmaya çalışmak suretiyle bir kimse üzerinde ciddi bir huzursuzluk oluşmasına ya da kendisinin veya yakınlarından birinin güvenliğinden endişe duymasına neden olan faile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir."
Bu tanım, suçun temel çerçevesini çizmektedir. Temel olarak, bir kişinin iradesi dışında, tekrar eden ve rahatsızlık verici davranışlarla takip edilmesi, mağdurun iç huzurunun ve güvenlik hissinin sarsılması bu suçun temelini oluşturur.
Israrlı Takip Suçunun Unsurları Nelerdir?
Bir eylemin TCK 123/A kapsamında değerlendirilebilmesi için belirli unsurların bir arada bulunması gerekir:
1. Failin Eylemi (Hareket Unsuru): Kanun, suçun işlenebileceği iki temel hareket belirlemiştir:
- Fiziken Takip Etmek: Mağdurun gittiği yerlere gitmek, konutunun veya iş yerinin önünde beklemek, sürekli olarak yoluna çıkmak gibi bedensel varlıkla gerçekleştirilen takip eylemleridir.
- Temas Kurmaya Çalışmak: Bu eylem çeşitli yollarla gerçekleştirilebilir:
- Haberleşme Araçları: Sürekli telefonla aramak, SMS, WhatsApp veya diğer anlık mesajlaşma uygulamaları üzerinden rahatsız edici mesajlar göndermek.
- Bilişim Sistemleri: Sosyal medya platformlarından (Instagram, Facebook, X vb.) sürekli mesaj atmak, sahte hesaplarla takip etmek, e-posta göndermek.
- Üçüncü Kişiler: Ortak arkadaşlar veya tanımadığı kişiler aracılığıyla haber veya hediye göndermeye çalışmak.
2. Israr Unsuru: Suçun en belirgin özelliğidir. Failin eylemlerinin bir defaya mahsus olmaması, tekrar eden, sürekli ve rahatsız edici bir nitelik taşıması gerekir. Kanun, "ısrar" için net bir sayı belirtmemiştir. Eylemlerin sıklığı, devamlılığı ve niteliği, her somut olayda hâkim tarafından değerlendirilir.
3. Sonuç (Netice Unsuru): Failin ısrarlı eylemleri sonucunda mağdurun;
- Üzerinde ciddi bir huzursuzluk oluşması VEYA
- Kendisinin veya yakınlarının güvenliğinden endişe duyması gerekir.
Bu, failin eylemlerinin mağdurun psikolojik dünyasında bir korku, kaygı veya anksiyete hali yaratmış olması gerektiği anlamına gelir.
Israrlı Takip Suçunun Cezası ve Nitelikli Haller (Cezanın Artırılması)
-
Suçun Temel Hali: Yukarıda belirtilen unsurlarla işlenen ısrarlı takip suçunun cezası 6 aydan 2 yıla kadar hapistir.
-
Nitelikli Haller (Cezanın Artırılmasını Gerektiren Durumlar): TCK 123/A'nın ikinci fıkrası, bazı durumların varlığı halinde cezanın artırılacağını düzenlemiştir. Bu durumlarda ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis olur.
- Suçun çocuğa veya ayrılık kararı verilen ya da boşanılan eşe karşı işlenmesi.
- Mağdurun bu eylemler nedeniyle okulunu, işyerini, konutunu değiştirmesine ya da işini bırakmasına neden olunması.
- Suçun, hakkında önleyici tedbir kararı (6284 sayılı Kanun uyarınca verilen uzaklaştırma kararı gibi) verilen fail tarafından işlenmesi.
Soruşturma Usulü ve Yargıtay Kararları
-
Şikayet: Israrlı takip suçu, şikayete tabi bir suçtur. Mağdurun, eylemi ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayette bulunması gerekmektedir. Şikayet geri çekilirse dava düşer.
-
Uzlaşma: Bu suç, uzlaşma kapsamında değildir. Yani fail ile mağdur arasında bir uzlaşma prosedürü işletilmez, yargılama doğrudan devam eder.
-
Yargıtay İçtihatları: Yargıtay, TCK 123/A henüz yeni bir madde olsa da, benzer suç tiplerinden yola çıkarak "ısrar" unsurunu yorumlamaktadır.
- Yargıtay, eylemlerin süreklilik arz etmesi ve mağdur üzerinde sistematik bir baskı oluşturması gerektiğini vurgulamaktadır. Örneğin, farklı günlerde ve farklı saatlerde gönderilen çok sayıda mesaj, sosyal medyadan engellenmesine rağmen farklı hesaplardan ulaşma çabası "ısrar" unsurunun varlığına işaret eder. (Örnek Karar Atfı: Benzer suç tiplerine ilişkin Yargıtay Ceza Genel Kurulu ve ilgili Ceza Dairelerinin yerleşik içtihatları bu yöndedir.)
- Mahkemeler, failin amacının ne olduğundan çok, eylemlerinin objektif olarak mağdur üzerinde yarattığı etkiyi (ciddi huzursuzluk ve endişe) esas almaktadır.
Israrlı Takip Mağduruysanız Ne Yapmalısınız?
Eğer ısrarlı takip mağduru olduğunuzu düşünüyorsanız, haklarınızı korumak için atmanız gereken adımlar şunlardır:
-
Delilleri Toplayın: Size gönderilen tüm mesajların, e-postaların ekran görüntülerini alın. Arama kayıtlarını saklayın. Fiziksel takip varsa, olaya tanık olan kişilerin bilgilerini not edin ve mümkünse güvenlik kamerası kayıtlarını temin etmeye çalışın.
-
Faili Uyarın ve Engelleyin: Rahatsız olduğunuzu net bir dille ifade edin ve sonrasında faili tüm iletişim kanallarından engelleyin. Bu, sizin temas istemediğinizi açıkça ortaya koyar.
-
Şikayette Bulunun: Topladığınız delillerle birlikte en yakın polis merkezine veya savcılığa giderek 6 aylık hak düşürücü süre içinde şikayetinizi yapın.
-
Koruyucu Tedbir Talep Edin: Şikayetle birlikte, Aile Mahkemesinden 6284 sayılı Kanun kapsamında fail hakkında uzaklaştırma, iletişim araçlarıyla rahatsız etmeme gibi koruyucu tedbir kararları verilmesini talep edebilirsiniz.
-
Profesyonel Hukuki Destek Alın: Sürecin doğru yönetilmesi, delillerin eksiksiz sunulması ve haklarınızın en etkili şekilde savunulması için bir ceza avukatından destek almanız kritik öneme sahiptir.
Güler Hukuk Bürosu olarak, ısrarlı takip gibi kişisel özgürlüğü ve iç huzuru derinden sarsan suçlara karşı müvekkillerimizin yanında yer alıyor, hukuki sürecin her aşamasında profesyonel destek sağlıyoruz.
Avukat Uğur Güler
Güler Hukuk Bürosu
