Çekişmeli Boşanma Davası: Nedenleri, Süreci ve Haklarınız | 2025 Rehberi

Evlilik birliğini sonlandırma kararı alan eşler, boşanmanın kendisi veya nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi sonuçları üzerinde anlaşmaya varamadıklarında, süreç hukuki bir mücadeleye dönüşür. Kamuoyunda "kavgalı-gürültülü boşanma" olarak da bilinen bu duruma hukukta çekişmeli boşanma davası denir. Bu dava, anlaşmalı boşanmanın aksine, tarafların iddialarını kanıtlamak zorunda olduğu, daha uzun, daha masraflı ve hukuki stratejinin hayati önem taşıdığı bir süreçtir.

Güler Hukuk Bürosu olarak, Bursa'daki müvekkillerimize bu zorlu ve karmaşık dava sürecinde, ilk adımdan son karara kadar haklarını en güçlü şekilde korumaları için uzman hukuki destek sağlıyoruz. Bu yazımızda, çekişmeli boşanma davasının yasal nedenlerini ve davanın A'dan Z'ye tüm aşamalarını ele alacağız.

Çekişmeli Boşanma Davası Nedir ve Anlaşmalı Boşanmadan Farkı Nedir?

Çekişmeli boşanma, en basit tanımıyla, eşlerden birinin boşanmak istememesi veya boşanma konusunda anlaşsalar bile velayet, nafaka, tazminat gibi konularda uzlaşamamaları durumunda açılan davadır.

Temel Farklar:

• Anlaşma: Çekişmeli davada taraflar arasında bir uzlaşma yoktur. Anlaşmalı davada ise tam bir uzlaşma şarttır.
• Kusur Araştırması: Çekişmeli davada mahkeme, "evlilik birliğinin sona ermesinde hangi tarafın ne kadar kusurlu olduğunu" araştırır. Bu kusur tespiti, tazminat ve nafaka taleplerinin sonucunu doğrudan etkiler. Anlaşmalı boşanmada kusur araştırılmaz.
• Süreç ve Süre: Çekişmeli dava, dilekçeler, delil sunma, tanık dinleme, bilirkişi raporları ve duruşmalarla birlikte uzun bir süreçtir (ortalama 1.5 - 3 yıl). Anlaşmalı boşanma ise genellikle tek celsede tamamlanır.
• Delil: Çekişmeli davada iddialarınızı (zina, şiddet vb.) hukuka uygun delillerle ispatlamak zorundasınız. Anlaşmalı boşanmada protokole dayalı beyan yeterlidir.

Çekişmeli Boşanma Davasının Yasal Nedenleri (TMK)

Bir çekişmeli boşanma davası açabilmek için kanunda sayılan belirli sebeplere dayanmanız gerekir. Bu sebepler "özel" ve "genel" olmak üzere ikiye ayrılır.

A) Özel Boşanma Nedenleri (Mutlak Sebepler)

Bu nedenlerin varlığı ispatlandığında, hâkim evliliğin çekilmez hale gelip gelmediğini ayrıca araştırmaz ve boşanmaya karar vermek zorundadır.

1. Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanma (TMK m. 161): Eşlerden birinin evlilik birliği devam ederken üçüncü bir kişiyle cinsel birliktelik yaşamasıdır.

   • İspat: Otel kayıtları, tanık beyanları, fotoğraf, video, sosyal medya mesajları gibi delillerle ispatlanabilir.
   • Süre: Aldatmayı öğrendiğiniz tarihten itibaren 6 ay ve her halde olayın üzerinden 5 yıl geçmekle dava hakkı düşer.

2. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış (TMK m. 162):

   • Hayata Kast: Eşin diğerini öldürmeye teşebbüs etmesi.
   • Pek Kötü Muamele: Eşe fiziksel şiddet uygulamak, onu aç bırakmak gibi eylemlerdir.
   • Onur Kırıcı Davranış: Toplum içinde küçük düşürmek, ağır hakaretlerde bulunmak, asılsız ve ağır ithamlarla iftira atmak gibi davranışlardır.

3. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (TMK m. 163): Eşlerden birinin yüz kızartıcı bir suç (hırsızlık, dolandırıcılık vb.) işlemesi veya toplumda "haysiyetsiz" kabul edilen bir yaşam tarzını (uyuşturucu bağımlılığı, sürekli yasa dışı işlerle uğraşma vb.) benimsemesi ve bu durumun diğer eş için evliliği çekilmez kılmasıdır.

4. Terk Nedeniyle Boşanma (TMK m. 164): En teknik boşanma nedenlerinden biridir. Şartları çok katıdır:

   • Eşlerden biri, evlilik birliğinin yüklediği görevleri yerine getirmemek amacıyla ortak konutu terk etmelidir.
   • Terk en az 6 ay sürmüş olmalıdır.
   • Terk eden eşe, hâkim veya noter aracılığıyla "eve dön" ihtarı çekilmeli ve 2 ay içinde dönmezse boşanma davası açılacağı bildirilmelidir.
   • Bu ihtara rağmen eş eve dönmemelidir.

5. Akıl Hastalığı (TMK m. 165): Eşlerden birinin akıl hastası olması ve hastalığın iyileşemeyeceğinin resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmesi gerekir. Ayrıca, bu hastalığın diğer eş için ortak hayatı çekilmez hale getirmesi şarttır.

B) Genel Boşanma Nedeni

• Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik) (TMK m. 166): En sık karşılaşılan boşanma sebebidir. Yukarıdaki özel nedenler ispatlanamasa bile, eşler arasında şiddetli bir geçimsizlik varsa ve ortak hayatın devamı kendilerinden beklenemeyecek derecede sarsılmışsa bu nedene dayanılabilir. Fiziksel, ekonomik, psikolojik veya cinsel şiddet, sürekli hakaret, ilgisizlik, güven sarsıcı davranışlar bu kapsama girer.

Çekişmeli Boşanma Davası Süreci Nasıl İşler? (Adım Adım)

1. Dava Dilekçesinin Sunulması: Süreç, davacı tarafın boşanma nedenlerini, delillerini ve taleplerini (nafaka, velayet, tazminat) içeren bir dilekçeyi Aile Mahkemesi'ne sunmasıyla başlar.
2. Cevap Dilekçesi: Dava dilekçesi davalı eşe tebliğ edilir. Davalının buna cevap vermek ve kendi delillerini sunmak için 2 haftalık yasal süresi vardır. Davalı da karşı dava açabilir.
3. Ön İnceleme Duruşması: Mahkeme, tarafları uzlaşmaya teşvik eder ve davanın yol haritasını çizer. Anlaşmazlık konuları tespit edilir ve delillerin toplanması için ara kararlar verilir.
4. Tahkikat Aşaması: Davanın en uzun ve en önemli aşamasıdır. Bu aşamada;
   • Tanıklıklar dinlenir.
   • Polis ve jandarmadan tarafların sosyal ve ekonomik durumları araştırılır.
   • Gerekirse banka kayıtları, telefon görüşme dökümleri gibi belgeler istenir.
   • Çocukların velayeti için sosyal hizmet uzmanından rapor alınır.
5. Sözlü Yargılama ve Karar: Tüm deliller toplandıktan sonra son kez sözlü yargılama yapılır ve hâkim kararını açıklar.
6. İstinaf ve Temyiz Süreci: Mahkemenin verdiği karar nihai değildir. Taraflar, karara itiraz ederek dosyayı bir üst mahkeme olan Bölge Adliye Mahkemesi'ne (İstinaf), oradan çıkacak karara karşı da Yargıtay'a (Temyiz) taşıyabilir. Bu süreçler, davanın toplam süresini yıllarca uzatabilmektedir.

Çekişmeli Boşanmada Profesyonel Hukuki Destek Neden Şarttır?

Görüldüğü üzere çekişmeli boşanma davası, her adımı dikkatle atılması gereken, delil ve usul kurallarının son derece önemli olduğu teknik bir süreçtir. Sürecin en başında doğru bir hukuki strateji belirlemek, iddiaları hukuka uygun delillerle desteklemek ve haklarınızı (özellikle nafaka, tazminat ve mal paylaşımı) eksiksiz talep etmek, davanın lehinize sonuçlanması için kritiktir.

Bursa'da çekişmeli boşanma davası sürecindeyseniz, deneyimli bir avukatla çalışmak, sizi telafisi imkânsız hak kayıplarından koruyacaktır. Güler Hukuk Bürosu olarak, bu zorlu süreçte yanınızda olmak, haklarınızı savunmak ve en adil sonuca ulaşmanızı sağlamak için buradayız.

Av. Uğur Güler

Güler Hukuk Bürosu