Miras, çoğu zaman bir mal varlığı artışı olarak düşünülse de, bazen vefat eden yakınınızdan geriye, mal varlığını aşan banka kredileri, vergi borçları veya şahsi borçlar kalabilir. Türk Medeni Kanunu, mirasçıları bu tür istenmeyen borç yüklerinden korumak için onlara çok önemli bir hak tanımıştır: Reddi Miras, yani mirasın reddi.
Bu hak, doğru zamanda ve doğru şekilde kullanılmadığında, mirasçılar vefat eden kişinin tüm borçlarından kendi kişisel mal varlıklarıyla sorumlu hale gelebilirler. Güler Hukuk Bürosu olarak, Bursa'daki müvekkillerimize bu kritik ve katı sürelere tabi süreçte haklarını korumaları için hukuki danışmanlık ve destek sağlıyoruz. Bu yazımızda, mirasın reddi sürecini tüm adımları ve dikkat edilmesi gereken noktalarıyla ele alıyoruz.
Reddi Miras Nedir ve Neden Yapılır?
Reddi miras, bir yasal veya atanmış mirasçının, kendisine kalan mirası bir bütün olarak (tüm hak ve borçlarıyla birlikte) kabul etmediğine dair tek taraflı hukuki beyanıdır.
Mirasçıların bu yola başvurmasının en temel nedeni, terekenin borca batık olmasıdır. Yani, vefat eden kişinin (muris) geride bıraktığı borçların, mal varlığından daha fazla olması durumudur. Mirası reddederek, mirasçı kendisini bu borçları ödeme yükümlülüğünden tamamen kurtarır. Aksi takdirde, mirası kabul eden bir kişi, tereke borçlarını ödemek için kendi maaşına veya mal varlığına yönelecek haciz işlemleriyle karşı karşıya kalabilir.
En Kritik Konu: Mirasın Reddi Süresi Ne Kadardır?
Reddi miras sürecindeki en önemli ve en katı kural, yasal süresidir. Bu sürenin kaçırılması, mirası tüm borçlarıyla birlikte kayıtsız şartsız kabul ettiğiniz anlamına gelir.
Türk Medeni Kanunu'na göre mirasın reddi için yasal süre 3 AYDIR.
Peki, bu 3 aylık süre ne zaman başlar?
- Yasal Mirasçılar İçin (Çocuk, Eş, Anne-Baba vb.): Kural olarak, miras bırakanın ölümünü öğrendikleri tarihten itibaren başlar. Ancak, yasal mirasçı kendisinin mirasçı olduğunu daha geç bir tarihte öğrendiğini ispat ederse, süre bu öğrenme tarihinden itibaren işler.
- Atanmış Mirasçılar İçin (Vasiyetname ile Mirasçı Olanlar): Miras bırakanın tasarrufunun (vasiyetnamenin) kendilerine resmen bildirildiği tarihten itibaren 3 ay içinde mirası reddetmelidirler.
Bu süre, "hak düşürücü süre" niteliğindedir. Yani, bu süre geçtikten sonra mahkemeye başvurarak sürenin uzatılmasını talep etmek veya mirası reddetmek mümkün değildir.
Reddi Miras Nasıl Yapılır? (İşlem Adımları)
Mirasın reddi beyanı, miras bırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi'ne yapılır. İşlem şu şekilde ilerler:
- Sözlü veya Yazılı Beyan: Mirasçı, mahkemeye bir dilekçe ile yazılı olarak başvurabilir veya bizzat mahkeme kalemine giderek mirası reddettiğini sözlü olarak tutanağa geçirtebilir.
- Kayıtsız ve Şartsız Olmalıdır: Reddi miras beyanı, herhangi bir şarta bağlanamaz. "Sadece borçları reddediyorum, malları kabul ediyorum" gibi bir beyan geçersizdir. Miras bir bütündür; ya hep ya hiç prensibiyle reddedilir.
- Mahkeme Tescili: Mahkeme, usulüne uygun yapılan bu beyanı özel bir kütüğe (deftere) tescil eder ve talep halinde mirasçıya mirası reddettiğine dair bir belge verir.
Süre Kuralının İstisnası: Mirasın Hükmen Reddi
3 aylık katı sürenin çok önemli bir istisnası vardır: Mirasın Hükmen Reddi (TMK m. 605/2).
Eğer miras bırakanın ölümü anında borçlarını ödemekten aciz olduğu açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, mirasın reddedildiği varsayılır. Buna "hükmen red" denir ve bu durumda mirasçıların 3 aylık süre içinde ayrıca bir red beyanında bulunmalarına gerek yoktur. Örneğin, muris hakkında ölümünden önce birçok icra takibi yapılmışsa veya iflas etmişse bu durum söz konusu olabilir.
Ancak Dikkat: Terekenin borca batık olduğu varsayılsa bile, ileride alacaklıların dava açma riskini tamamen ortadan kaldırmak için, mirasçıların bir "Terekenin Borca Batık Olduğunun Tespiti Davası" açarak bu durumu mahkeme kararıyla kesinleştirmeleri şiddetle tavsiye edilir.
Reddi Mirasın Sonuçları Nelerdir?
- Mirası reddeden kişi, mirasçılık sıfatını kaybeder. Artık ne terekenin borçlarından ne de mallarından sorumludur.
- Reddeden mirasçının payı, kendisi miras bırakandan önce ölmüş gibi kabul edilerek, onun kendi yasal mirasçılarına (genellikle altsoyuna, yani çocuklarına) geçer.
- Eğer bir sonraki derecedeki mirasçılar da bu borç yükünü üstlenmek istemiyorsa, onların da 3 ay içinde mirası reddetme hakkı vardır.
Bursa'da Reddi Miras İşlemleri İçin Hukuki Destek
Reddi miras, sizi beklenmedik borçlardan koruyacak hayati bir haktır. Ancak bu hakkın kullanımı, kaçırılması halinde telafisi olmayan çok kısa ve katı sürelere tabidir. Süreyi kaçırmamak, hükmen red durumunu doğru analiz etmek ve yasal prosedürü eksiksiz tamamlamak için profesyonel hukuki destek almak en güvenli yoldur.
Güler Hukuk Bürosu olarak, Bursa'daki müvekkillerimize mirasın reddi ve terekenin tespiti davalarında uzman avukatlık hizmeti sunmaktayız. Hak kaybı yaşamamak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Av. Uğur Güler
Güler Hukuk Bürosu
