Bir mal sattınız, bir hizmet verdiniz veya borç para verdiniz ancak alacağınızı vadesi geldiğinde tahsil edemediniz. Hukuki yollara başvurarak başlattığınız icra takibi ise borçlunun itirazıyla durdu. Bu senaryo, birçok alacaklının karşılaştığı ve "şimdi ne olacak?" diye endişelendiği bir durumdur. Borçlunun itirazı, sürecin sonu değil, alacağınızı ispatlayarak tahsil etmeniz için yeni bir hukuki aşamanın başlangıcıdır.
Bursa'da faaliyet gösteren Güler Hukuk Bürosu olarak, alacakların tahsili ve icra hukuku alanındaki tecrübemizle, icra takibine yapılan haksız itirazlara karşı alacaklıların haklarını nasıl koruyacağını bu kapsamlı rehberde açıklıyoruz. Türkiye'nin dört bir yanındaki müvekkillerimizi hakları konusunda bilgilendirmeyi hedeflerken, Bursa'daki ofisimiz sayesinde yerel müvekkillerimize yüz yüze görüşme ve danışmanlık hizmeti vererek kolay ve hızlı hukuki çözümler sunuyoruz.
Süreç Nasıl Başlar? Alacağın Tahsili İçin İlk Adım: İlamsız İcra Takibi
Alacağını tahsil edemeyen bir alacaklının en hızlı ve pratik yolu, bir mahkeme kararına ihtiyaç duymadan İlamsız İcra Takibi başlatmaktır. Alacaklı, yetkili icra dairesine başvurarak borçluya bir ödeme emri gönderilmesini sağlar. Ödeme emrini alan borçlunun önünde iki seçenek vardır:
- Borcu 7 gün içinde ödemek.
- Borcu veya imzası olmadığını düşünüyorsa, yine 7 gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak itiraz etmek.
Borçlunun İtirazı ve Duran Takip: Alacaklı İçin İki Ayrı Yol
Borçlu süresi içinde itiraz ettiğinde, icra takibi kendiliğinden durur. Bu aşamadan sonra alacaklı, haciz gibi işlemlere devam edemez. Kanun, bu noktada alacaklıya elindeki belgelere göre seçebileceği iki temel yol sunmaktadır:
1. Yol: İtirazın Kaldırılması (Hızlı Yol - İcra Hukuk Mahkemesi)
- Şartı: Alacaklının elinde İcra ve İflas Kanunu'nun 68. maddesinde sayılan, borç ikrarı içeren ve imzası borçlu tarafından kabul edilmiş veya noter tarafından onaylanmış belgelerden biri olmalıdır (Örn: bono, çek, noter senedi, imzası ikrar edilmiş sözleşme).
- Süre: İtirazın tebliğinden itibaren 6 AY içinde açılmalıdır.
- Mahkeme: Dava, İcra Hukuk Mahkemesi'nde görülür.
- Avantajı: Yargılaması çok daha hızlı ve basittir.
2. Yol: İtirazın İptali Davası (Genel Yol - Genel Mahkemeler)
- Şartı: Alacak, fatura, cari hesap ekstresi, sözleşme, e-posta yazışmaları, tanık beyanı gibi genel delillere dayanıyorsa veya alacaklının elinde İİK m. 68'deki güçlü belgeler yoksa bu yola başvurulur.
- Süre: İtirazın tebliğinden itibaren 1 YIL içinde açılmalıdır.
- Mahkeme: Dava, görevli Genel Mahkemelerde (Asliye Hukuk, Asliye Ticaret, Tüketici Mahkemesi vb.) görülür.
- Avantajı: Her türlü delilin kullanılabildiği, daha kapsamlı bir yargılama yoludur.
Makalemizin devamında, uygulamada en sık karşılaşılan ve her türlü delile dayanılabilen yol olan itirazın iptali davasını tüm detaylarıyla ele alacağız.
İtirazın İptali Davası (İİK Madde 67): Alacağınızı Kanıtlama Sahnesi
İtirazın iptali davası, alacaklının, borçlunun yaptığı haksız itirazı mahkeme kararıyla ortadan kaldırmak ve duran icra takibine devam edebilmek için açtığı bir davadır. Bu davada temel kural, ispat yükünün davacı olan alacaklıda olmasıdır. Alacaklı, alacağının varlığını hukuka uygun delillerle mahkemede ispatlamakla yükümlüdür.
Davanın Sonuçları ve Alacaklının En Güçlü Silahı: İcra İnkar Tazminatı
1. Davanın Kabul Edilmesi (Alacaklının Kazanması): Mahkeme, alacaklının haklı olduğuna ve borcun varlığına kanaat getirirse:
- Borçlunun itirazının iptaline karar verir.
- Duran icra takibinin devamına hükmeder.
- İcra İnkar Tazminatı: Alacaklının talebi halinde, borçlunun itirazının haksız ve kötü niyetli olduğuna kanaat getirilirse, mahkeme borçluyu takip konusu alacağın %20'sinden az olmamak üzere bir tazminat ödemeye mahkum eder (İİK m. 67/2). Bu tazminat, borçluları haksız itirazda bulunmaktan caydırmayı amaçlayan çok önemli bir yaptırımdır.
2. Davanın Reddedilmesi (Borçlunun Kazanması): Eğer alacaklı, alacağını ispatlayamazsa dava reddedilir ve icra takibi iptal olur. Bu durumda, borçlunun talebi halinde, alacaklı %20'den az olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilebilir.
Alacaklının İtirazın İptali Davasında Dikkat Etmesi Gerekenler
- Sağlam Deliller: Alacağınızı ispatlamak için elinizdeki delillerin gücü hayati önemdedir. Fatura, sözleşme, sevk irsaliyesi, banka dekontları, e-postalar, WhatsApp yazışmaları, ticari defterler ve tanık beyanları en önemli delillerdir.
- Zamanlama: 1 yıllık dava açma süresini kesinlikle kaçırmayın.
- İcra İnkar Tazminatı Talebi: Dava dilekçenizde %20'den az olmamak üzere icra inkar tazminatı talep etmeyi unutmayın. Bu, mahkemece re'sen (kendiliğinden) dikkate alınmaz.
Güncel Yargıtay Kararları Işığında Önemli Noktalar
- Tek Başına Faturanın İspat Gücü: Yargıtay, davalı borçlunun ticari defterlerinde kayıtlı olmayan ve karşı tarafça itiraz edilen tek taraflı faturayı, alacağın ispatı için tek başına yeterli görmemektedir. Faturanın mutlaka sözleşme, sevk irsaliyesi gibi yan delillerle desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
- İcra İnkar Tazminatı İçin Alacağın "Likit" Olması: Yargıtay, icra inkar tazminatına hükmedilebilmesi için alacağın "likit ve muayyen" (yani miktarının belirli veya kolayca hesaplanabilir) olması gerektiğini belirtmektedir. Eğer alacak miktarı yargılamayı ve bilirkişi incelemesini gerektiriyorsa, mahkeme davayı kabul etse bile icra inkar tazminatına hükmetmeyebilir.
Sonuç: Hukuki Süreci Profesyonelce Yönetin
Alacağın tahsili için başlatılan icra takibine itiraz edilmesi, alacaklı için can sıkıcı olsa da hukuki sürecin bir parçasıdır. Bu itiraz, eldeki delillere göre seçilecek doğru hukuki yol (itirazın iptali veya itirazın kaldırılması) ve stratejik olarak doğru yönetilen bir dava ile aşılabilir. Süreleri kaçırmamak, delilleri doğru sunmak ve icra inkar tazminatı gibi hakları talep etmek, sürecin başarısı için kritiktir.
Alacağınızın tahsili sürecinde haksız bir itirazla karşılaştıysanız, hak kaybı yaşamamak ve süreci en etkin şekilde yönetmek için bir avukattan profesyonel destek almanız en doğru adımdır. Güler Hukuk Bürosu olarak, itirazın iptali ve kaldırılması davalarında müvekkillerimizin haklarını en güçlü şekilde savunuyor ve alacaklarına en hızlı şekilde kavuşmaları için çalışıyoruz.
Avukat Uğur Güler
Güler Hukuk Bürosu
