Çektiğiniz kredinin veya kullandığınız kredi kartının ekstresinde gördüğünüz o "dosya masrafı", "komisyon" veya "kart aidatı" gibi kesintiler canınızı mı sıkıyor? Yalnız olmadığınızı bilmelisiniz. Pek çok tüketici, bankaların bu tek taraflı uygulamaları karşısında haklarını bilmediği için önemli miktarlarda para kaybetmektedir. Oysa Tüketici Hukuku, bu konuda oldukça net ve tüketicinin yanındadır.
Güler Hukuk Bürosu olarak, bu tür haksız kesintilerin tüketiciler üzerinde yarattığı mali yükün farkındayız. Bursa'daki ve çevre illerdeki müvekkillerimizden bize en sık ulaşan şikayetlerin başında, bankaların aldığı ve hukuki dayanağı olmayan bu ücretler gelmektedir. Tecrübelerimiz göstermektedir ki, doğru adımlar atıldığında bu paraları geri almak hiç de zor değildir.
Bu kapsamlı rehberde, bir tüketici olarak bankalardan haksız yere alınan bu ücretleri nasıl geri alabileceğinizi, yasal dayanaklarınızın ne olduğunu, hangi süreçleri izlemeniz gerektiğini ve Yargıtay'ın bu konuya bakış açısını adım adım, herkesin anlayacağı bir dille açıklayacağız. Amacımız, finansal haklarınızı korumanız için size yol gösterecek pratik ve güvenilir bir kaynak sunmaktır.
İadenin Yasal Dayanağı: "Haksız Şart" Nedir?
Tüketicilerin bu konudaki en büyük güvencesi, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'dur. Kanun, bankaların tüketici ile müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu ve tüketicinin aleyhine bir dengesizlik yaratan hükümleri "haksız şart" olarak tanımlar ve geçersiz sayar.
Yargıtay'ın yerleşik içtihatları da bu prensibi desteklemektedir. Yüksek Mahkeme, bankaların "dosya masrafı", "kredi tahsis ücreti" veya "komisyon" gibi isimler altında aldığı ücretlerin, tüketiciye fiilen sunulan ve makul olan bir hizmetin karşılığı olması gerektiğini vurgular. Banka, aldığı bu ücret karşılığında size ne gibi somut bir hizmet verdiğini açıkça ispat edemiyorsa, bu kesinti haksız şarttır ve iade edilmesi gerekir.
Kısacası, bankanın matbu bir sözleşmeyi önünüze koyup "imzala" demesi ve içerisine bu tür masrafları eklemesi, o masrafları yasal kılmaz. İspat yükü bankadadır; bu parayı neden aldığını kanıtlamak zorundadır.
Hangi Banka Ücretleri Geri Alınabilir?
Uygulamada, tüketicilerin haklı olarak iadesini talep edebileceği birçok kalem bulunmaktadır. Bunlardan en yaygın olanları şunlardır:
Kredi Dosya Masrafı: Konut, taşıt veya ihtiyaç kredisi çekerken "dosya masrafı", "kredi tahsis ücreti" gibi isimlerle alınan her türlü ücret.
Kredi Kartı Yıllık Aidatı: Bankanın size aidatsız bir kart seçeneği sunmadığı veya bu konuda sizi bilgilendirmediği durumlarda, kesilen yıllık kart üyelik ücretleri.
İpotek Tesis Ücreti ve Ekspertiz Ücreti: Eğer banka, ekspertiz veya ipotek işlemleri için sizden faturayla belgelendirilmiş gerçek maliyetin üzerinde bir para tahsil ettiyse, aradaki fahiş farkı talep edebilirsiniz.
Zorunlu Hayat Sigortası Primleri: Krediyle bağlantılı olarak size dayatılan ve başka bir sigorta şirketinden daha uygun bir poliçe yapma hakkınızın kullandırılmadığı hayat sigortası primlerinin bir kısmı veya tamamı, şartlara göre talep edilebilir.
Hesap İşletim Ücreti: Yargıtay kararlarıyla hukuka aykırı bulunan ve artık bankaların büyük çoğunluğunun tahsil etmediği, geçmişe dönük olarak kesilmiş olan hesap işletim ücretleri.
Adım Adım İade Süreci: Paranızı Nasıl Geri Alacaksınız?
Peki, bu haksız kesintileri geri almak için izlemeniz gereken yol haritası nedir? Süreci olabildiğince basitleştirerek anlatalım.
1. Adım: Belgelerinizi Hazırlayın
Başvuru sürecine başlamadan önce elinizde bazı belgelerin olması işinizi kolaylaştıracaktır.
Banka ile imzaladığınız kredi sözleşmesi veya kart sözleşmesi.
Masrafın kesildiğini gösteren dekont, hesap ekstresi veya ödeme planı.
2. Adım: Bankaya Yazılı Başvuru (İhtar)
Sürecin ilk ve zorunlu adımı, ilgili bankanın genel müdürlüğüne veya şubesine bir dilekçe ile başvurmaktır. Bu dilekçede:
Hangi krediden veya kredi kartından dolayı ne kadar masraf kesildiğini belirtin.
Bu kesintinin Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca "haksız şart" olduğunu ve iadesini talep ettiğinizi yazın.
Paranın hesabınıza yatırılması için bir IBAN numarası verin.
Bankalar genellikle bu talebi reddeder veya cevapsız bırakır. Ancak bu adım, sonraki aşama olan Tüketici Hakem Heyeti'ne başvuru için bir ön koşul niteliğindedir.
3. Adım: Tüketici Hakem Heyeti'ne Başvuru
Bankadan olumsuz yanıt alırsanız veya 30 gün içinde yanıt gelmezse, en etkili ve ücretsiz başvuru merciine sıra gelir: Tüketici Hakem Heyetleri (THH).
Başvuru Yeri: İkametgahınızın bulunduğu veya banka şubesinin olduğu yerdeki Kaymakamlık bünyesinde bulunan Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurabilirsiniz.
En Kolay Yöntem: Artık başvurularınızı fiziki olarak yapmak zorunda değilsiniz. e-Devlet şifrenizle Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) üzerinden online olarak çok kolay bir şekilde yapabilirsiniz.
Parasal Sınır: Tüketici Hakem Heyetleri, her yıl yeniden değerleme oranına göre belirlenen bir parasal sınıra kadar olan uyuşmazlıklara bakmakla görevlidir. Bu sınırın üzerindeki talepler için doğrudan Tüketici Mahkemesi'ne dava açmak gerekir. 2025 yılı için geçerli güncel sınırı başvuru yapmadan önce mutlaka kontrol edin.
Başvurunuzda, bankaya yazdığınız dilekçeyi ve elinizdeki belgeleri ek olarak sunmanız, sürecin hızlanmasını sağlar. THH, sizden ve bankadan savunma alarak genellikle birkaç ay içinde kararını verir. Kararların büyük bir çoğunluğu tüketici lehine çıkmaktadır.
4. Adım: Kararın İcrası
THH, lehinize bir karar verdiğinde bu karar ilam niteliğindedir, yani bir mahkeme kararı gibi güçlüdür. Bu kararla birlikte herhangi bir İcra Dairesi'ne başvurarak bankadan paranızı yasal yollarla tahsil edebilirsiniz. Genellikle bankalar, icra takibi başlamadan karara uyarak ödemeyi yaparlar.
Süreçte Dikkat Etmeniz Gerekenler
Zamanaşımı Süresi: Kredi dosya masrafları ve diğer haksız şartlar için geriye dönük 10 yıllık bir hak talep süreniz bulunmaktadır. Yani 10 yıl önce çektiğiniz bir kredinin dosya masrafını bile bugün talep edebilirsiniz.
İspat Yükü: Unutmayın, kesilen masrafın haklı ve zorunlu bir hizmetin karşılığı olduğunu ispatlama yükümlülüğü tamamen bankaya aittir, size değil.
Kart Aidatında Püf Noktası: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) yönetmeliğine göre, bankalar tüketicilere yıllık üyelik ücreti olmayan bir kredi kartı türü sunmak zorundadır. Eğer banka size bu seçeneği sunmamış ve doğrudan aidatlı bir kart vermişse, iade alma hakkınız çok daha güçlüdür.
Bu süreçler karmaşık veya zaman alıcı görünebilir. Ancak kanunların size tanıdığı hakların peşinden gitmek, hem kendi bütçenizi korumak hem de bu haksız uygulamaların sona ermesine katkıda bulunmak adına atılmış önemli bir adımdır. Binlerce tüketici, bu yolları izleyerek bankalardan haksız yere alınan ücretleri geri almayı başarmıştır.
Ben, Avukat Uğur Güler olarak, şahsi tavsiyem, finansal haklarınız konusunda asla pes etmemenizdir. Bankaların karmaşık prosedürleri veya olumsuz ilk cevapları sizi yıldırmasın. Tüketici Hukuku, bu mücadelede sizin en büyük silahınızdır. Bu süreçte adımları doğru atmak, dilekçeleri doğru hazırlamak ve yasal süreleri kaçırmamak kritik öneme sahiptir. Geleceğinizi ve bütçenizi ilgilendiren bu gibi konularda en doğru ve güvenli adımları atmak için profesyonel destek almaktan çekinmeyin. Güler Hukuk Bürosu'ndaki ekibimle birlikte, Bursa'daki ofisimizde ve dijital kanallar aracılığıyla size yol göstermek ve haklarınızı sonuna kadar savunmak için yanınızdayız.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Bu işlemleri yapmak için avukat tutmak zorunda mıyım? Hayır, zorunda değilsiniz. Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurularınızı e-Devlet üzerinden kendiniz de ücretsiz olarak yapabilirsiniz. Ancak, özellikle süreç karmaşık geliyorsa, belgelerinizin eksik olmasından endişe ediyorsanız veya bankanın karara itiraz etmesi durumunda bir avukattan destek almak süreci sizin için kolaylaştırır ve hata yapma riskinizi ortadan kaldırır.
2. Başvuru süreci ne kadar sürer? Bankaya başvuru ve cevap süresi yaklaşık 1 ay, Tüketici Hakem Heyeti'nin karar vermesi ise yoğunluğa bağlı olarak 3 ila 6 ay arasında değişebilmektedir. Süreç, heyetin iş yüküne göre uzayıp kısalabilir.
3. 10 yıldan daha eski kredilerim için masraf iadesi alabilir miyim? Hayır. Türk Borçlar Kanunu'na göre sözleşmelerden doğan alacaklar için genel zamanaşımı süresi 10 yıldır. Bu nedenle, masrafın kesildiği tarihten itibaren 10 yıl geçmişse, yasal olarak talep hakkınız zamanaşımına uğramış olur.
4. Banka, iade yerine bana puan veya indirim teklif ediyor. Kabul etmeli miyim? Bu tamamen sizin tercihinize bağlıdır. Ancak yasal hakkınızın, kesilen ücretin nakit olarak iadesi olduğunu unutmayın. Teklif edilen puan veya indirimin, alacağınız nakit tutarı karşılayıp karşılamadığını iyi değerlendirmeniz gerekir. Genellikle nakit iadesi talep etmek daha avantajlıdır.
Av. Uğur Güler
