Her gün gitmek zorunda olduğunuz işyerinizin, bitmek bilmeyen bir stres ve huzursuzluk kaynağı haline gelmesi... Yaptığınız her işin sürekli eleştirildiği, görmezden gelindiğiniz ve kasıtlı olarak aşağılandığınız bir ortamda çalışmak, kişinin sadece iş verimini değil, tüm ruh sağlığını derinden etkiler. Bu durumun hukuktaki adı mobbingdir ve katlanmak zorunda olduğunuz bir durum değildir. Özellikle, yakın zamanda yayımlanan 2025/3 sayılı "İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi" konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile birlikte, devletin bu konudaki kararlılığını en üst düzeyde göstermesi, mağdurlar için önemli bir güvence olmuştur.
Bursa'da faaliyet gösteren Güler Hukuk Bürosu olarak, iş hayatında maruz kalınan bu tür haksızlıklar karşısında çalışanların yalnız olmadığını bilmelerini istiyoruz. Bu güncel rehberimizde, mobbingin ne olduğunu, yeni genelge ışığında nasıl daha etkin mücadele edilebileceğini ve mağdurların haklarını net bir dille açıklıyoruz. Bursa ve çevresindeki çalışanların, bu yıpratıcı sürece karşı yasal haklarını bilerek, kendilerini daha güçlü hissetmelerine destek olmak en temel amacımızdır.
Mobbing Tam Olarak Nedir? Hangi Davranışlar Mobbing Sayılır?
Mobbing, bir veya birden fazla kişi tarafından bir diğer kişiye yönelik olarak gerçekleştirilen, sistematik ve sürekli bir şekilde tekrarlanan, yıldırıcı, pasifize edici veya işten uzaklaştırıcı her türlü kötü niyetli davranıştır. Burada kilit kelimeler "sistematik" ve "sürekli" olmasıdır. Tek seferlik bir tartışma mobbing olarak kabul edilmez.
Yaygın Mobbing Davranışlarına Örnekler:
- Kişiyi sürekli eleştirmek, alenen küçük düşürmek.
- Görmezden gelmek, sosyal olarak izole etmek.
- Sahip olduğu yetkinliklerin çok altında görevler vererek değersiz hissettirmek.
- Performansı hakkında dedikodu çıkarmak, asılsız söylentiler yaymak.
- Sözünü kesmek, fikirlerini önemsememek.
- İmalı tehditler veya gözdağı veren davranışlarda bulunmak.
Devletin Yeni Adımı: 2025/3 Sayılı Mobbing Genelgesi Ne Getiriyor?
2025 yılının başlarında yayımlanan bu önemli genelge, mobbingle mücadelede yeni bir dönemin habercisidir. Genelge, mobbingin artık sadece bireysel bir sorun olmadığını, kurumsal olarak mücadele edilmesi gereken bir olgu olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Genelgenin Getirdiği Önemli Yenilikler ve Vurgular:
- "Sıfır Tolerans" İlkesi: Kamu kurumları başta olmak üzere tüm işyerlerinde mobbinge karşı "sıfır tolerans" ilkesiyle hareket edilmesi talimatlandırılmıştır.
- Zorunlu Eğitimler: İşverenlerin, mobbingin önlenmesi ve tanınması konusunda tüm çalışanlara düzenli aralıklarla eğitim vermesi teşvik edilmektedir.
- Kurum İçi Başvuru Mekanizmaları: İşyerlerinde, çalışanların şikayetlerini gizlilik içinde iletebilecekleri "Psikolojik Tacizle Mücadele ve Destek Birimleri" oluşturulması tavsiye edilmektedir.
- İşverenin Önlem Alma Yükümlülüğü: Genelge, işverenin sadece mobbing gerçekleştikten sonra değil, mobbingin hiç yaşanmaması için gerekli önleyici tedbirleri alma yükümlülüğünü güçlü bir şekilde hatırlatmaktadır.
En Kritik Soru: Mobbing Nasıl İspatlanır?
Mobbing davalarında en zorlayıcı kısım ispat aşamasıdır. Ancak Yargıtay, bu zorluğun farkındadır ve "yaklaşık ispat" kuralını uygulamaktadır. Yani, davacının sunduğu delillerin, mobbingin varlığına dair güçlü bir kanaat oluşturması yeterlidir.
Mobbingi İspatlamak İçin Kullanılabilecek Deliller:
- Yazılı ve Dijital Kayıtlar: E-postalar, WhatsApp yazışmaları, haksız yazılı uyarılar, kasıtlı olumsuz performans değerlendirmeleri.
- Tanık Beyanları: Olaylara şahit olan iş arkadaşlarının (mevcut veya eski) ifadeleri.
- Sağlık Raporları: Mobbing kaynaklı strese bağlı anksiyete, depresyon gibi rahatsızlıklar için alınan doktor raporları ve reçeteler.
- Kişisel Günlük: Olayları tarih, saat ve detaylarıyla not etmek.
Mobbinge Uğrayan İşçinin Hakları Nelerdir?
2025/3 sayılı Genelge ile de önemi vurgulanan ve kanunlarla güvence altına alınan haklarınız şunlardır:
- Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı: İşçi, İş Kanunu Madde 24/II uyarınca, iş sözleşmesini derhal feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.
- Maddi ve Manevi Tazminat Davası: İşçi, yaşadığı üzüntü ve elem için manevi tazminat; tedavi masrafları gibi zararları için ise maddi tazminat talep edebilir. İşverenin, işçinin kişiliğini koruma borcu (Türk Borçlar Kanunu Madde 417) bu davaların temelini oluşturur.
- Ayrımcılık Tazminatı: Eğer mobbing, cinsiyet veya siyasi düşünce gibi bir sebebe dayanıyorsa, işçi dört aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı da isteyebilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Yeni 2025/3 sayılı Genelge özel sektör için de geçerli mi? Genelgeler, doğası gereği öncelikle kamu kurumları için bağlayıcıdır. Ancak, özel sektör işverenleri için de güçlü bir yol göstericidir ve mahkemeler tarafından işverenin "önlem alma yükümlülüğünü" yerine getirip getirmediğini değerlendirirken bir kriter olarak dikkate alınır. İşverenin bu genelgeye rağmen hiçbir önlem almaması, olası bir davada aleyhine bir durum oluşturabilir.
2. Diğer çalışanlar şahitlik yapmaktan korkuyor, ne yapabilirim? Bu yaygın bir durumdur. Bu noktada yazılı deliller ve sağlık raporları daha da önem kazanır. Bir avukat, tanıkların hukuki güvence altında nasıl ifade verebileceği konusunda yol gösterebilir.
3. İşveren, başka bir çalışanın yaptığı mobbingden sorumlu mudur? Evet. İşveren, işyerinde güvenli ve huzurlu bir çalışma ortamı sağlamakla yükümlüdür. Bir çalışanın diğerine mobbing uyguladığını bilip buna göz yumması, işverenin yasal sorumluluğunu doğurur.
Sonuç ve Hukuki Destek
İşyerinde mobbing, bir kader değildir; kanunlar ve yeni Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile de yasaklanmış bir haksızlıktır. Eğer işyerinizde sistematik bir psikolojik baskı altında olduğunuzu düşünüyorsanız, haklarınızı bilmeli ve yasal yollara başvurmaktan çekinmemelisiniz.
Bursa iş hukuku avukatı arayışınızda, mobbing davaları konusunda deneyimli ekibimizle Güler Hukuk Bürosu olarak yanınızdayız. Güncel yasal düzenlemeler ışığında delillerin toplanması ve dava sürecinin yönetilmesi için bizimle gizlilik içinde iletişime geçebilirsiniz.
Av. Uğur Güler
Güler Hukuk Bürosu
