Bir yakının vefatı sonrası mirasçı olmak, her zaman bir servete konmak anlamına gelmez. Bazen miras, beklenmedik borçları, icra takiplerini ve finansal yükümlülükleri de beraberinde getirebilir. Vefat eden yakınınızın (muris) geride bıraktığı borçların, kendi malvarlığından daha fazla olduğunu öğrendiğinizde, "Bu borçlardan ben mi sorumluyum?" endişesi yaşamanız son derece doğaldır. Neyse ki hukuk sistemimiz, mirasçıları bu türden istenmeyen borç yüklerinden koruyan bir mekanizma sunar: Mirasın Reddi (Reddi Miras).
Peki, reddi miras nedir? Ne kadar sürede yapılmalıdır ve bu işlem adımları nelerdir? Miras kalan borçlardan kurtulmak mümkün müdür? Bursa'da faaliyet gösteren Güler Hukuk Bürosu olarak, miras hukukunun bu teknik ve hassas konusunda müvekkillerimize yol gösteriyoruz. Bu yazımızda, reddi miras sürecini, özellikle kaçırılmaması gereken kritik süresini ve sonuçlarını, herkesin anlayabileceği bir dille ve güncel Yargıtay kararları ışığında anlatacağız.
Mirasın Reddi (Reddi Miras) Nedir ve Neden Gerekli Olur?
Mirasın reddi, yasal veya atanmış bir mirasçının, kendisine kalan mirası hiçbir hak ve borcuyla birlikte kabul etmediğini beyan etmesidir. Mirasçılar bu yola en çok, mirasbırakanın borçlarının malvarlığından daha fazla olduğu durumlarda, yani tereke "borca batık" olduğunda başvurur.
Türk Medeni Kanunu'na göre miras, bir bütün olarak ("kül halinde") mirasçılara geçer. Bu, mirasbırakanın evine, arabasına ortak olduğunuz gibi, banka borçlarına, vergi borçlarına ve üçüncü kişilere olan borçlarına da kendi malvarlığınızla sorumlu olmanız anlamına gelir. Reddi miras, sizi bu sorumluluktan tamamen kurtaran hukuki bir kalkan görevi görür.
En Kritik Konu: Reddi Miras İçin Süreniz Ne Kadar?
Reddi miras konusunda bilmeniz gereken en hayati bilgi süresidir. Çünkü bu süre, hak düşürücü bir süredir; yani kaçırdığınızda bu hakkınızı sonsuza dek kaybedersiniz.
Mirasın reddi için yasal süre 3 AY'dır. (TMK Madde 606)
Peki, bu 3 aylık süre ne zaman başlar?
Yasal Mirasçılar İçin: Kural olarak, mirasçı olduğunuzu öğrendiğiniz tarihten itibaren başlar. Genellikle bu tarih, mirasbırakanın vefat tarihidir. Ancak, vefatı çok daha sonra öğrendiğinizi ispatlayabiliyorsanız, süre öğrendiğiniz tarihte başlar.
Vasiyetname ile Atanmış Mirasçılar İçin: Süre, vasiyetnamenin kendilerine resmen bildirildiği (tebliğ edildiği) tarihten itibaren başlar.
Bu 3 aylık süre, haklı bir sebep olmadıkça uzatılamaz. Bu nedenle bir vefat haberi alındığında, mirasın reddedilip edilmeyeceğine dair karar hızla verilmeli ve derhal harekete geçilmelidir.
Mirasın Reddi Nasıl ve Nerede Yapılır?
Mirasın reddi beyanı, mirasbırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi'ne yapılır. Bu işlem, sözlü bir beyanla tutanağa geçirilerek veya yazılı bir dilekçe sunularak gerçekleştirilebilir.
Bu beyan, kayıtsız ve şartsız olmalıdır. Yani, "sadece borçları reddediyorum, malları kabul ediyorum" gibi bir beyanda bulunulamaz. Reddi miras, bir bütün olarak hem haklardan hem de borçlardan vazgeçmek anlamına gelir.
Önemli Uyarı: Mirasın reddi kararı kesindir ve bu karardan geri dönülemez.
Farklı Bir Durum: Mirasın Hükmen Reddi (Otomatik Ret)
Bazı durumlarda, 3 aylık süreye uymak zorunda kalmadan da mirasın reddedildiği kabul edilir. Buna "mirasın hükmen reddi" denir. (TMK Madde 605/2)
Eğer mirasbırakanın vefat ettiği anda, borçlarının malvarlığından daha fazla olduğu yani terekenin "borca batık" olduğu açıkça belliyse, kanun mirasın otomatik olarak reddedildiğini varsayar.
Yargıtay'ın Yaklaşımı: Yargıtay, bu durumun tespiti için mahkeme tarafından bir araştırma yapılmasını ister. Mirasbırakanın tüm malvarlığı (ev, araba, banka hesapları) ve tüm borçları (kredi, vergi, SGK borçları vb.) bir bilirkişi tarafından incelenir. İnceleme sonucunda terekenin gerçekten borca batık olduğu tespit edilirse, mahkeme mirasın hükmen reddedildiğine karar verir. Bu davanın açılması için 3 aylık hak düşürücü süre işlemez.
Reddi Mirasın Sonuçları Nelerdir?
Mirası reddeden kişi, mirasçılık sıfatını kaybeder. Artık ne mirasbırakanın malvarlığı üzerinde bir hak iddia edebilir ne de borçlarından sorumlu tutulabilir.
Reddeden mirasçının payı, kendisi mirasbırakandan önce vefat etmiş gibi, onun kendi yasal mirasçılarına (altsoyuna) geçer. Örneğin, bir baba mirası reddederse, onun payı kendi çocuklarına (mirasbırakanın torunlarına) geçer.
Sonuç ve Hukuki Destek
Mirasın reddi, mirasçıları büyük bir borç yükünden kurtarabilecek hayati bir hukuki yoldur. Ancak bu yol, geri dönülemez sonuçları ve kaçırılmaması gereken çok kısa süreleri olan hassas bir süreçtir. Karar vermeden önce mirasbırakanın mali durumunu dikkatlice araştırmak ve süreci bir profesyonel ile yönetmek, telafisi imkansız hak kayıplarının önüne geçer.
Bursa'da reddi miras davası açmak, terekenin borca batık olup olmadığının tespiti veya miras hukukuyla ilgili diğer konularda hukuki danışmanlık almak isterseniz, Güler Hukuk Bürosu olarak sizlere destek olmaktan memnuniyet duyarız. Kritik süreleri kaçırmamak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Av. Uğur Güler
Güler Hukuk Bürosu
